Nguyên Nhân, Tác Hại Và Chế Độ Dinh Dưỡng Của Bệnh Bướu Cổ

Hiểu biết về các nguyên nhân gây bệnh bướu cổ cũng như chế độ dinh dưỡng cho người bệnh bướu cổ, hạn chế ăn gì sẽ hỗ trợ tích cực cho việc điều trị bệnh bướu cổ.

1. Nguyên nhân gây bệnh bướu cổ:

Nguyên nhân chính xác gây bướu tuyến giáp vẫn chưa được biết, nhưng các yếu tố sau đây có thể góp phần:
- Thiếu hoặc thừa iốt trong chế độ ăn uống
- Bệnh tuyến giáp như bướu cổ hoặc suy giáp, đặc biệt là viêm tuyến giáp Hashimotoa
- Tiếp xúc với các phương pháp điều trị phóng xạ
- Tiền sử bị hạch tuyến giáp trong gia đình bạn
2. Triệu chứng của bướu tuyến giáp:

Bướu tuyến giáp thường không có triệu chứng, nhưng một số triệu chứng có thể gặp là:
- Đau – nếu có chảy máu vào hạch hoặc viêm.
- Khó nuốt hoặc khó thở – Nếu tuyến giáp hoặc hạch lớn.- Các triệu chứng cường giáp như không chịu được nóng, nhịp tim nhanh, giảm cân và rùng mình – nếu hạch tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp.

- Các triệu chứng suy giáp bao gồm không chịu được lạnh, lờ đờ, tăng cân và yếu sức – nếu ít hormone tuyến giáp được sản xuất.
- Khan tiếng – nếu ung thư xâm nhập các dây thần kinh đến thanh quản. Triệu chứng này cần được chú ý ngay lập tức.

3. Tác hại của bướu tuyến giáp:

Khi bướu tuyến giáp to sẽ lồi ra ngoài sẽ gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, gây đau, khó nuốt hoặc khó thở. Mặt khác vì tuyến giáp sản xuất ra hormone tuyến giáp, kiểm soát tốc độ trao đổi chất trong cơ thể bạn nên khi tuyến giáp phát triển quá mức sẽ làm tăng hoặc giảm các hóc môn tuyến giáp gây các triệu chứng có hại trên.

- Khi suy giáp sẽ gây nên yếu cơ, giảm trí nhớ, da khô, táo bón, da nhám, tăng cân, rụng tóc, nói chậm, khó thở, phù mi mắt, phù ngoại, sợ lạnh, khàn giọng, giảm tiết mồ hôi, chán ăn, da lạnh, rối loạn tâm thần, lưỡi to, rong kinh, phù mặt, điếc, tóc khô, đau vùng trước ngực, da tái nhợt.Hôn mê do suy chức năng tuyến giáp là giai đoạn cuối của tình trạng thiếu hụt iod dẫn đến giảm tổng hợp và giải phóng hormon tuyến giáp (T3,T4) một cách trầm trọng. Dần dần xuất hiện tình trạng suy chức năng của nhiều cơ quan dẫn đến tình trạng lơ mơ, u ám và thậm chí tử vong. Hôn mê do suy chức năng tuyến giáp là tình trạng cấp cứu thực sự, cần được hồi sức tích cực, thường phải hỗ trợ về hô hấp.

- Khi cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức) sẽ gây nên một tình trạng mà trong đó tuyến giáp tạo ra quá nhiều hoóc môn của thyroxine. Cường giáp có thể tăng tốc đáng kể sự trao đổi chất gây nên: Giảm cân đột ngột, nhịp tim nhanh, hồi hộp đánh trống ngực, tăng sự thèm ăn, căng thẳng, lo lắng và khó chịu, run – thường là run rẩy tay và các ngón tay, ra mồ hôi, thay đổi kinh nguyệt, tăng nhạy cảm với nhiệt, rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, yếu cơ, khó ngủ, lồi nhãn cầu, hoặc mắt sưng đỏ, quá rát hoặc khó chịu ở một hoặc cả hai mắt.

Cơn nhiễm độc hormon tuyến giáp kịch phát hay còn gọi là cơn bão tuyến giáp là một thể nặng của cường tuyến giáp do sự giải phóng T3, T4 vào máu với nồng độ cao và đột ngột dẫn đến mất bù của nhiều cơ quan đích. Cơn có tỉ lệ tử vong cao (20-50%).
- Đối với bướu ác tính tuyến giáp nếu không điều trị kịp thời các tế bào ung thư lan tràn ra ngoài có thể gây di căn nhiều cơ quan dẫn đến tử vong.

4. Bệnh bướu cổ có biểu hiện gì?

Bướu cổ đơn thuần là tình trạng tuyến giáp to có chức năng bình thường do nhiều nguyên nhân như:
-Thiếu hụt iod: Gặp trong vùng địa dư đặc biệt như vùng núi hoặc do rối loạn kích thích tố nữ: xảy ra ở phụ nữ dậy thì, có thai, tiền mãn kinh.
- Rối loạn bẩm sinh trong sinh tổng hợp hormon giáp.

- Do dùng thuốc và do thức ăn: Các loại rau củ thuộc họ Cải như củ cải, bắp cải có chứa Goitrin, hay progoitrin có khả năng ức chế sự gắn iod vào tyrosin. Sắn cũng có thể gây bướu cổ dịch tễ nếu không được chế biến đúng cách khi ăn- Thuốc có chứa iod (thuốc trị hen, thấp khớp, benzodiarone, amiodarone, résocrine; thuốc cản quang) có thể gây rối loạn chuyển hóa iod bằng những cơ chế khác nhau và do đó gây ra bướu cổ.

Về mặt lâm sàng bướu cổ đơn thuần chủ yếu xảy ra ở nữ giới, và chịu ảnh hưởng của các giai đoạn thay đổi sinh lý (dậy thì, thai kỳ, tuổi mãn kinh). Bệnh thường gây cảm giác nghẹt ở cổ, hoặc có những triệu chứng không đặc hiệu (hồi hộp, rối loạn thần kinh thực vật). Tuyến giáp bình thường cân nặng ước độ 30g, có bướu giáp khi khối lượng của nó từ 35 g trở lên (trên 20% khối lượng bình thường).

Bạn là nữ lại đang ở giai đoạn dậy thì (16 tuổi). Hiện tượng có khối u hình vòng ở cổ, ấn vào không đau, hay bị nghẹn, ho của bạn rất có thể là biểu hiện của bệnh bướu cổ đơn thuần gây chèn ép vào thần kinh vùng hầu họng. Cách điều trị bệnh này bao gồm thuốc kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý. Về chế độ ăn uống, bạn có thể bổ sung thức ăn có hàm lượng iod cao như hải sản sò, ngao…. và dùng muối iod thường xuyên.

Các thuốc điều trị được điều chế, tổng hợp từ hormone giáp, cụ thể là tinh chất giáp (thyreodin, extrait thyroidien, thyrotin B), các hormone giáp tổng hợp (thyroxin, biệt dược L.thyroxin, Levothrox, thyrax, triodothyronin, liothyronin…). Tuy nhiên, bạn không nên tùy tiện dùng thuốc để tự điều trị bướu cổ cho mình mà cần phải có chỉ định của Bác sĩ chuyên khoa. Bạn nên đến khám Bác sĩ để xác định rõ nguyên nhân gây bệnh và có hướng điều trị thích hợp. 

5. Bệnh bướu cổ nên ăn gì, không nên ăn gì

Bướu cổ đơn thần hay sưng tuyến giáp trạng đơn thuần, gọi là “cổ to” hay Đông y gọi nó là “ảnh”. Nó là tổn thương bệnh lý khi tình trạng hấp thu iod không đầy đủ, tăng sinh dạng phản ứng bù đắp phát sinh ở tổ chức tuyến giáp trạng mà dẫn tới.

Khi trong ăn uống thiếu iod dài ngày, không đáp ứng đầy đủ nhu cầu hợp thành chất của tuyến giáp trạng, khiến nó kích thích tuyến giáp trạng tiết quá nhiều dài ngày, kích thích tổ chức tuyến giáp trạng tăng sinh, sưng to, đến giai đoạn cuối, tế bào tuyến giáp phì đại, có thể phát sinh hoại tử, xuất huyết hoặc vôi hóa. 

6. Bệnh nhân bướu cổ :

Sưng tuyến giáp trạng dạng đơn thuần có thể chia thành dạng địa phương và dạng phân tán. Trong một số vùng, do ở cách xa biển, lại do phong tục tập quán của địa phương nên bệnh bướu cổ đơn thuần xảy ra rất nhiều, ở đây tuyến giáp sưng to rõ rệt, thường dẫn tới chèn ép khí quản, thực quản, người bệnh nói khó khăn, nuốt khó, thở khó…

Sưng tuyến giáp trạng dạng phân tán thường do các nguyên nhân thần kinh căng thẳng xúc động, giai đoạn mang thai… dẫn tới, thông thường tuyến giáp to vừa, ít có triệu chứng chèn ép.

7. Nguyên tắc ăn uống:
Sưng tuyến giáp dạng địa phương thường do ăn uống thiếu iod gây nên, vì thế cần bổ sung thêm thức ăn có hàm lượng iod cao như hải sản sò, ngao, hải đới… và quan trọng nhất là muối iod cần dùng thường xuyên.

Sưng tuyến giáp trạng dạng phân tán tiêu hao iod trong cơ thể, trong các thời kỳ kinh nguyệt, thời kỳ mang thai, giai đoạn dậy thì… thường phát sinh bệnh, do đó trong thời kỳ này cần bảo đảm cung cấp đủ iod cho cơ thể qua các thức ăn có nhiều iod nhất là hải sản và sử dụng muối iod thường xuyên.

Nguyên nhân bệnh sưng tuyến giáp trạng dạng đơn thuần, Đông y cho rằng đó là sự ngưng kết của đờm ẩm, cách chữa nên tiêu đờm, làm mềm khối rắn, tan kết, thức ăn như hải tảo, sò biển, mẫu lệ, xuyên bối…Một vài thức ăn có thể dẫn tới phát sinh bệnh nên ăn ít như cải củ, rau cải trắng…

8. Bài thuốc – món ăn cho bệnh nhân bướu cổ:
Sò huyết, loại thực phẩm chứa nhiều iod.
- Bài 1: Hải đới 100g, rửa sạch, nấu chín, ăn mỗi ngày 1 lần, dùng chữa sưng tuyến giáp trạng dạng địa phương.
- Bài 2: Sứa 50g, rửa sạch, thịt mẫu lệ (thịt hàu) 50g, thêm gia vị, có thể ăn thường xuyên, dùng chữa sưng tuyến giáp trạng dạng địa phương.
- Bài 3: Đậu tương 150g, thịt mẫu lệ 50g, thêm gia vị nấu ăn thường xuyên, dùng chữa bướu cổ đơn thuần.
- Bài 4: Sò biển 50g, tử thái 50g, rửa sạch cho vào nồi nấu canh, có thể ăn thường xuyên, dùng cho người bị sưng tuyến giáp trạng dạng địa phương.
- Bài 5: Hẹ 150g, thịt ngao sò 100g, rửa sạch thái vụn, xào chín, dùng cho người bướu cổ rõ rệt.
- Bài 6: Hồng xanh 1.000g, rửa sạch giã nát, nước hồng cho vào nồi đun tới chín đặc, thêm mật ong bằng số lượng nước hồng vào, sắc tới đặc, đợi nguội dùng ăn, ngày 1 lần, mỗi lần 1 thìa canh, liệu trình 1 tháng, dùng cho người sưng tuyến giáp trạng rõ rệt.

Bệnh bướu cổ đơn thuần hay sưng tuyến giáp trạng dạng đơn thuần, việc phòng bệnh và điều trị không thể coi nhẹ. Lấy ăn uống để phòng và chữa trị có hiệu quả rất tốt, lấy nguyên tắc là tăng thêm hấp thu thức ăn chứa iod, làm mềm khối rắn kêt tụ, thông khí giải uất.

Hãy đi khám ngay khi bạn thấy các dấu hiệu của bệnh bướu cổ để được điều trị sớm và không phải phẫu thuật các bạn nhé!

 

Khỏe Mới Vui tổng hợp - Nguyên Nhân, Tác Hại Và Chế Độ Dinh Dưỡng Của Bệnh Bướu Cổ